Có một thắc mắc vui rằng, vì sao chuột có dáng hình nhỏ bé nhất trong 12 con giáp nhưng lại được đứng đầu? Có nhiều lý giải, ở đây xin lý giải điều lý thú này bằng mấy câu chuyện dân gian được sưu tầm ở đất Cần Thơ xưa.
Truyền thuyết thứ nhất lý giải: Thuở xưa loài vật chưa có thứ tự, chung sống với nhau ngang vai ngang vế. Vậy rồi đến một ngày nọ, các loài tranh cạnh nhau về thứ bậc, quyền lợi, nguồn nước, thức ăn, địa bàn sinh sống… Các loài nghĩ ra cuộc thi tài chạy nhanh, ai về đích trước sẽ đứng đầu 12 con giáp. Thời đó, trâu có sức khỏe, chạy nhanh nên khả năng về nhất rất cao. Chuột nghĩ ra kế xin “quá giang” trâu đi cùng. Trâu vốn tốt bụng nên cho chuột ngồi trên đầu và ung dung về đích. Nhưng khi đã gần chạm vạch đích, trâu mới nhận ra “cao kế” của chuột bèn hất phăng chú Tí ta ra sau. Ngờ đâu Chuột “có số hưởng”, bị trâu hất văng ra sau, đụng phải ngọn tre bật ngược về phía trước và rớt đúng nơi cán đích. Vậy là Tí thắng cuộc và nghiễm nhiên đứng đầu 12 con giáp.
Một truyền thuyết dân gian khác kể rằng: Ngọc Hoàng thời xa xưa vốn đã chọn được 12 con vật để đặt cho nhiệm vụ giữ quyền 12 giáp. Ngài cũng chỉ định trâu là con giáp đứng đầu do sức vóc khỏe mạnh, cao lớn lại thật thà. Chuột không phục và nói rằng, trong lòng người trần, họ coi loài chuột lớn hơn trâu. Để các loài tâm phục khẩu phục, Ngọc Hoàng hạ giới kiểm chứng. Khi trâu đi ngang qua con người, họ chỉ nói: Con trâu này béo tốt, chứ không hề khen to lớn. Nhưng khi chuột nhảy lên lưng trâu, dùng hai chân đứng thẳng lên, con người trông thấy liền kinh ngạc: “Con chuột này to thật!”. Thế là chuột được Ngọc Hoàng chọn đứng đầu 12 con giáp. Câu chuyện này như một kiểu “chơi chữ” với tâm lý trâu thì mặc nhiên đã to nên chẳng ai khen to làm gì; trong khi chuột nhỏ bé nay ưỡn ngực vạm vỡ ngay trên đầu trâu thì là sự khác thường. Chuột nắm được “tâm lý” này của con người nên “qua mặt” được Ngọc Hoàng.
Một câu chuyện mang đậm màu sắc cổ tích là “Sự tích tuổi Tí”. Có 7 chị em gái nhà nọ bị bỏ vào rừng sâu, đói lả người. Vua Chằn đi ngang thấy vậy liền bắt về nuôi lớn để ăn thịt. Vua Chằn căn dặn các cô gái tuyệt đối không đến hai căn nhà ở phía Đông và phía Nam. Vì tò mò nên 7 cô gái đến hai căn nhà bí mật ấy. Vào nhà, thấy một bồn nước lấp lánh, họ nhúng ngón tay vào lập tức cả người trở nên lóng lánh, nhan sắc tuyệt trần. Vua Chằn biết chuyện liền tính chuyện ăn thịt 7 cô gái. Một chú chuột xuất hiện, đào hang cho các cô chạy trốn. Trong họa có phúc, cuối đường hang là ao sen trong cung Vua. Vua phát hiện 7 cô gái đẹp như tiên nên chọn các cô làm hoàng hậu. Nhớ ơn chú chuột cứu mình, 7 hoàng hậu xin Vua phong cho chuột là vua của các loài, xin đưa vào 12 con giáp và đứng đầu hết thảy. Con người có tuổi Tí từ đó.
Theo FB Văn Hoá Việt Nam