“Đi đâu cũng nhớ quê mình,
Nhớ sông Hương gió mát, nhớ non Bình trăng treo.”
Cùng với sông Hương, núi Ngự Bình là món quà vô giá của tạo hóa, hòa quyện tạo nên vẻ sơn thủy hữu tình của Huế. Ngọn núi xinh đẹp này cùng với sông Hương trong xanh đã trở thành biểu tượng thiên nhiên của xứ Huế.
Vị Trí
Núi Ngự Bình nằm ở phường An Cựu, thành phố Huế, với diện tích 2,56 km². Khi đến cố đô Huế, du khách có thể ngắm khung trời bao la, không gian thoáng mát yên tĩnh của núi rừng. Đây là ngọn núi rất gần gũi với người dân Huế từ thời xa xưa và có tầm quan trọng trong lịch sử của cố đô.
Lộ Trình
Cách trung tâm Huế khoảng gần 5 km, quãng đường không quá xa. Nếu du khách vừa đặt chân xuống sân bay, có thể về khách sạn trước, sau đó chọn đi taxi hoặc thuê xe máy đến địa điểm tham quan này.
Từ trung tâm thành phố, có thể đi theo cung đường Lê Huân – cầu Dã Viên – Bùi Thị Xuân – Điện Biên Phủ – Đặng Huy Tứ, rồi đi thẳng theo chỉ dẫn là có thể đến Núi Ngự Bình.
Du khách sẽ không gặp khó khăn khi tìm đường lên Núi Ngự Bình. Khi đến chân núi, gửi xe (nếu thuê xe máy) và đi bộ lên đỉnh núi thưởng ngoạn. Đường lên núi bằng phẳng, du khách có thể thư thái vừa đi vừa ngắm cảnh thiên nhiên. Nếu thấy mệt, có thể ngồi nghỉ dưới những gốc cây thoáng mát, rợp bóng hai bên đường.
Giới Thiệu
Núi Ngự Bình cao khoảng hơn 105 m. Đứng từ trên đỉnh núi, du khách có thể ngắm trọn một bức tranh huyền ảo của thành phố với cung điện nguy nga, những mái chùa cổ kính và dòng sông Hương trong xanh. Khi hoàng hôn buông xuống, du khách còn được thưởng thức bức tranh nên thơ, khoảng trời vàng hòa quyện với sắc xanh của rừng cây—a vẻ đẹp đặc trưng của thiên nhiên Huế.
Nơi đây nổi bật với rừng thông xanh ngát; ngắm nhìn dòng sông, cây cỏ, chùa chiền trên đỉnh núi tạo nên một bức tranh sinh động, độc đáo của miền xứ Huế. Trước kia, nơi đây còn được gọi là Bằng Sơn, sau đó được đổi tên thành Ngự Bình Sơn như ngày nay. Người dân thường gọi thân quen là núi Ngự.
Cách núi Ngự Bình vài cây số là đồi Vọng Cảnh bên cạnh dòng sông Hương, nhìn qua núi Ngọc Trản. Từ đồi Vọng Cảnh, có thể nhìn thấy khu vườn cây ăn quả mướt xanh của cau, nhãn, cam, quýt… chen lẫn bóng thông. Sau đó, du khách có thể thả hồn trên dòng sông Hương, chiêm ngưỡng kiến trúc nghệ thuật cổ kính của chùa Thiên Mụ hoặc ghé thăm một vài lăng tẩm của các vua triều Nguyễn.
Cùng với sông Hương, núi Ngự Bình hòa quyện tạo nên vẻ sơn thủy hữu tình của Huế và đã trở thành biểu tượng thiên nhiên của Huế từ rất lâu. Vì vậy, người ta quen gọi Huế là xứ sở của “sông Hương—núi Ngự”.
Với vẻ đẹp thơ mộng vốn có, nơi đây đã trở thành địa điểm tham quan của nhiều nhà thơ, nhiếp ảnh gia. Đặc biệt, nhiều đôi uyên ương còn chọn nơi đây làm điểm chụp ảnh cưới, gia đình và bạn bè có chuyến picnic thoải mái tận hưởng không gian bao la, thoáng mát và có những bức ảnh đẹp lưu giữ kỉ niệm.
Lịch Sử
Theo sách sử, núi Ngự Bình nằm ở phía Đông Bắc Hương Thủy, nổi vọt lên ở quãng đất bằng như hình bức bình phong, làm lớp án thứ nhất trước kinh thành. Núi trước đây được gọi là núi Bằng, đến thời vua Gia Long mới đổi tên thành Ngự Bình. Đỉnh núi bằng phẳng, khắp nơi trồng thông.
Núi Ngự Bình cao 105 m, dáng cân đối uy nghi. Hai bên Bằng Sơn có hai ngọn núi nhỏ chầu vào gọi là Tả Bật Sơn và Hữu Bật Sơn.
Vì núi có hình dạng như thế nên khi chúa Nguyễn Phúc Trăn (ở ngôi: 1687-1691) dời thủ phủ Đàng Trong từ làng Kim Long về làng Phú Xuân vào năm 1687, đã dùng núi ấy làm án (chắn ngang) trước thủ phủ. Về sau, khi chúa Nguyễn Phúc Khoát (ở ngôi: 1738-1765) xây dựng đô thành Phú Xuân (hoàn tất năm 1739), và vua Gia Long xây dựng Kinh thành Huế (1805) cũng đặt núi Bằng làm án.
Núi này là một trong 20 thắng cảnh của Kinh đô. Nơi đây được coi là chốn ngắm cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp của xứ Huế. Đứng từ trên đỉnh núi Ngự, có thể thu vào tầm mắt một bức tranh thu nhỏ của thành phố với cung điện nguy nga, những mái chùa cổ kính và dòng sông Hương xanh biếc uốn lượn quanh co. Chính vì vậy, cùng với sông Hương, núi Ngự Bình là món quà vô giá của tạo hóa, hòa quyện tạo nên vẻ đẹp sơn thủy hữu tình của Huế.
Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân, từ thời Gia Long, tất cả các quan lại, không phân biệt phẩm trật lớn nhỏ, mỗi người đều phải trồng ở Ngự Bình một cây thông, cho nên qua các đời vua, Ngự Bình trở thành một rừng thông vi vu. Bởi vẻ đẹp ấy, nên núi được nhiều người đến viếng và làm thơ đề vịnh, trong số đó có vua Minh Mạng và vua Thiệu Trị. Trong tập thơ ngự chế của vua Thiệu Trị, có bài “Bình Lĩnh Đăng Cao” (Núi Ngự lên cao) để chỉ núi Ngự Bình.
Cảnh Quan
Ngay trước tầm mắt là các khu đồi, rừng thông bát ngát tiếp đến một vùng đồng bằng rộng lớn của các huyện: Hương Thủy, Phú Vang, Hương Trà với cỏ cây xanh rờn. Xa hơn là dãy Trường Sơn trùng điệp một màu tím thẫm ẩn hiện sau những tầng mây bạc. Nhìn về phía Đông là những dải cát trắng mờ phía xa cửa Thuận An với màu xanh thăm thẳm của Biển Đông. Núi không cao, không cheo leo gập ghềnh, nhưng núi Ngự mang dáng vẻ của một con người trầm tư mặc tưởng, thanh thoát lâng lâng hồn người.
Cái đẹp của núi Ngự không chỉ ở mặt phong thủy che chở cho kinh thành Huế, mà còn ở chỗ nó gần gũi với dân Huế. Nó trở thành một cái đài, một ngôi lầu cao vút; lên đó theo những bậc cấp nhân tạo, người ta có thể phóng tầm mắt chiêm ngưỡng vẻ đẹp dịu hiền của thành Huế, lắng nghe những tiếng vọng từ bên dưới, và có cảm tưởng như đang ở vào một thế giới nào đó, thoát tục.
Đông qua, xuân lại, thời gian biến chuyển đổi thay, đã gần hơn nửa thế kỷ nay, cây cối trên núi hầu như không còn. Những năm gần đây, núi Ngự đã được sống lại. Từ xa, du khách có thể thấy các cụm thông trên núi, tuy chưa lớn lắm nhưng cũng đã phủ xanh ngọn núi này. Những ngày lộng gió, đứng dưới chân núi ta lại nghe điệu nhạc thông réo rắt. Và mấy năm trở lại đây, một nét văn hóa cố đô rất đáng hoan nghênh là vào những ngày đẹp trời, dịp Tết Nguyên đán, Tết Nguyên tiêu, Trùng cửu, từng đoàn trai thanh gái lịch đã về đây, tiếp bước người xưa lên núi hái lộc, ca xướng ngâm vịnh. Cái sinh khí đã trở lại, hứa hẹn cho Huế một tương lai sáng lạn.