Chùa Cầu Hội An tư liệu thuyết minh du lịch

400 năm trước, người Nhật Bản xây cây cầu dài hơn 18 mét,
vắt cong qua lạch nước chảy ra dòng sông Hoài. Và giờ, nó trở thành di tích độc
đáo ở phố cổ Hội An.

CHÙA CẦU –hình ảnh quen thuộc in trên tờ tiền polyme 20.000 vnd

VỊ TRÍ

PHẦN CẦU:

Thủy khê dưới chân cầu là khe Ồ Ồ, xuất phát từ Bàu Ốc Thượng chảy vòng vèo trước chùa Long Tuyền qua địa phận chùa Phật Học trước khi đổ vào sông Thu Bồn.

Từ Chùa Cầu trở xuống là khu phố của người Hoa Người Pháp đặt tên cho đường này là: Rue Du Pont Japonais

PHẦN CHÙA:

Điện thờ Thần Bắc Đế Chân Võ Tổ Sư (hay Huyền Thiên Đại Đế).

Trên cửa chính của ngôi chùa cổ này có tấm biển lớn chạm nổi ba chữ Hán là “Lai Viễn Kiều”. Theo cứ liệu lịch sử, năm 1719, chúa Nguyễn Phúc Chu đến thăm phố cổ Hội An thấy chùa Cầu đặc biệt nên đặt tên chiếc cầu là Lai Viễn

Namazu trong truyền thuyết của Nhật Bản, được cho là có khả năng gây động đất

Bia đá nằm khuất sau cây đa trên đường Phan Châu Trinh cách nhà thờ Tin Lành 300 mét.

Bắc Đế Sắc Mệnh Lập Hội An Cực Lạc Mô Áp Yểm Thủy Đạo Và Các Ký Hiệu Kỳ Quặc Như Bùa

VỀ BẮC ĐẾ TRẤN VŨ TẠI CHÙA CẦU – HỘI AN

Tượng (ảnh trái) và bàn thờ Bắc Đế Trấn Vũ ở chùa Cầu, Hội An.

BIỂU TƯỢNG ‘THẦN HẦU’, ‘LINH CẨU’

LINH CẨU & THẦN HẦU

NHỮNG ĐÔI MẮT CỦA PHỐ HỘI (Trần Đức Anh Sơn)

2. Tôi từng rảo bước, không biết bao lần trên
các con phố đầy ắp những kiến trúc cổ kính rêu phong ở phố Hội, mắt dõi nhìn những
cặp “mắt cửa” nơi những tòa nhà đẫm chất Trung Hoa. Tôi cũng từng hỏi chuyện
nhiều vị chủ nhân của những “đôi mắt phố Hội” ấy, cũng như những nhà nghiên cứu
kỳ cựu về văn hóa Hội An về nguồn gốc và ý nghĩa của mắt cửa. Mỗi người có một
kiểu lý giải khác nhau về “mắt cửa” Hội An. Nhưng họ đều cho rằng đó là những
đôi mắt của ngôi nhà để nhìn đời và nhìn người, là linh hồn của môn quan, là mắt
thần để canh giữ ngôi nhà, để đón những luồng sinh khí, những điềm lành vào nhà
và bảo vệ cho gia chủ khỏi mọi tai ương, bất hạnh.
Nhiều người còn nói rằng: “Mắt cửa” ở phố Hội giống
như nhân chứng của ngôi nhà. Khi ta bước ra, bước vào thì sẽ nhìn thấy “đôi mắt”
ấy và sẽ tự kiểm soát lòng mình. Người tử tế thì thấy đó là “đôi mắt” thân thiện,
tươi vui chào đón họ. Người có cái tâm không ngay sẽ có cảm giác những “đôi mắt”
ấy đang dõi theo, kiểm soát mọi hành vi của mình.
Vài người còn đi xa hơn, cho rằng “mắt cửa” ở Hội
An bắt nguồn từ thuyết “vạn vật hữu linh”, rằng sự vật cũng như con người đều
có mắt ở nhìn thế giới xung quanh. Vì thế mà người Hội An đã vẽ lên ghe thuyền
những đôi mắt ở hai bên mũi thuyền, và gắn “mắt cửa” lên nhà ở của họ.
Kỳ thực, tục vẽ mắt thuyền bắt nguồn từ tập tục
của cư dân sông nước ở nhiều nơi trên thế giới. Đó là đôi mắt của thần Orisis
theo quan niệm của người Ai Cập từ năm 2.700 trước Công nguyên, khi họ vẽ lên
những đôi mắt ấy lên những con chiếc thuyền độc mộc ngược xuôi trên trên sông
Nil. Đó là cặp mắt có tác dụng hù dọa những loài thủy quái trên sông, trên biển
và dẫn dắt ngư dân đến những ngư trường có nhiều tôm cá để đánh bắt theo quan
niệm của cư dân thủy diện ở các nước Indonesia, Malaysia, Việt Nam… Và, giữa “mắt
cửa” ở phố Hội và “mắt thuyền” trên dòng sông Hoài hay trên vùng biển ngoài khơi
cửa Đại, theo tôi, thì không liên quan với nhau.
Vì rằng, “mắt cửa” là vật trang trí mang tính
tâm linh chỉ có trên kiến trúc nhà ở và đình miếu của người Hội An gốc Hoa. Còn
kiến trúc của người Hội An bản địa thì không có những “đôi mắt” này, kể cả những
ngôi nhà ở làng mộc Kim Bồng nổi tiếng bên kia dòng sông Hoài, cũng không hề
trang trí “mắt cửa”.
Những người Hoa đến Hội An từ các thế kỷ 17 –
18, lập nên cộng đồng Minh hương, là chủ nhân của những “đôi mắt phố Hội”. Thoạt
kỳ thủy, đó là những cái chốt gỗ, dùng để gắn khung cửa với trụ ngang phía
trong, có dáng như một chiếc đinh. “Tai đinh” dày khoảng 10 cm, rộng chừng 20
cm – chính là “mắt cửa”; “chốt đinh” dài khoảng 30 cm là “cái mộng” để gắn “mắt
cửa” vào khung nhà. Từ vật dụng có chức năng liên kết trong kiến trúc gỗ truyền
thống, “mắt cửa” đã trở thành vật trang trí mang tính tâm linh, với nhiều truyền
thuyết và diễn giải khác nhau. Tuy nhiên người Hội An đã biết cách “Việt hóa”
các môn trâm hay môn đăng gốc Hoa này thành “mắt cửa” của người Việt và biến
chúng thành “linh hồn” của phố Hội.
Có hơn 20 kiểu “mắt cửa” đang tồn tại nơi những
tòa nhà cổ kính ở phố cổ Hội An, với các kiểu thức và trang trí khác nhau: “mắt
cửa” hình hoa cúc 6 cánh hay 8 cánh xoáy tròn; “mắt cửa” hình thái cực đồ (hình
thái cực hình tròn chia làm hai nửa, với bốn biểu tượng thái âm, thái dương,
thiếu âm, thiếu dương) có các cánh hoa bao quanh; “mắt cửa” hình bát quái; “mắt
cửa” trang trí “lưỡng long triều nhật” (hai con rồng chầu mặt trời) hay “lưỡng
long triều nguyệt” (hai con rồng chầu mặt trăng); “mắt cửa” hình hổ phù (mặt
con hổ, biểu tượng của hai vị Thần Đồ và Uất Lũy mà người Trung Hoa và người
Minh Hương ở Hội An tôn làm môn thần; “mắt cửa” hình “ngũ phúc lâm môn” (hình năm
con dơi tượng trưng cho năm điều phúc: phú, quý, thọ, khang, ninh) hay “ngũ phúc
viên thọ” (hình năm con dơi bay quanh chữ Thọ tròn); “mắt cửa” hình quả Phật thủ
với các cánh hoa mềm mại bao quanh; “mắt cửa” hình bát giác khắc nỗi những cát
tường tự (chữ Hán mang lại điềm tốt lành) theo lối chữ triện…
Trải mấy trăm năm, thương cảng Hội An từng hưng
thịnh, rồi suy thoái và nay lại hồi sinh trong một diện mạo mới: di sản văn hóa
của nhân loại. Nhưng những “đôi mắt” của phố Hội vẫn còn nguyên nơi ấy, vẫn là
những “nhân chứng” sống động biểu trưng cho nét văn hóa riêng của phố Hội, giúp
cho người Hội An nhìn đời, soi mình và răn dạy các lớp hậu sinh những điều tử tế,
thiện tâm.